Blogia
FOLCKLORE GALEGO

AS CANTAREIRAS

AS CANTAREIRAS Neste primeiro artigo gustariame falar da formación dos grupos de cantareiras actuais, que nacen a partires das recollidas e dos seráns que se fan ó longo do ano e nos que a xente maior canta e baila e enseña ós máis novos as nosas tradicións.
Este tipo de grupos utilizan instrumentos ben variados: poderemos falar da típica pandeireta, das cunchas, da botella de anís, da lata de pimentón, das culleres, da tixola, das tarrañolas, das añas...
A pandeireta é un instrumento moi versátil xa que nos permite tocar e cantar todo tipo de cancións. É un instrumento de percusión, circular que consta dun aro de madeira e dunha tapa de pel que ben pode ser de coello ou doutro animal; ademáis na parte de madeira consta dunhas ferreñas de metal que son as que lle dan ese son tan galego. Para tocala cóllese coa man dereita e móvese a muñeca tocando a pandeireta coa man esquerda.
As cunchas son instrumentos utilizados para cancións moi específicas e utilízanse máis nas zonas mariñeiras. Non é un instrumento caro xa que son as cunchas das vieiras; teñen un son bastante agudo e tócanse rascando unha coa outra e dándolle ritmo.
A botella de anís tócase co pao dunha culler e conta cun son moi agudo. A posición correcta sería coller a botella no berce e estirar o brazo esquerdo e con el a botella; coa man dereita coller a culler polo pao e rascar na botella de forma que soe a muiñeira, a xota,...
A lata de pimentón é un instrumento típico do campo e das zonas do interior. Para que soe é necesario que a persoa está sentada nunha cadeira e coa lata sobre as pernas en posición vertical; logo simplemente tocar o que se desexe na parte dianteira da lata como se fose un pandeiro. O son é moito máis grave e obviamente soa a lata, pero acompañada dunhas pandeiretas luce moito.
A tixola tamén é un instrumento de son grave; consta dunha tixola antiga de ferro e dunha chave tamén de ferro bastante grande. Para tocala ponse a tixola bocabaixo e cóllese onde se xunta o mango coa tixola, para que soe cóllese a chave na man dereita e pétase no mango da tixola.
As tarrañolas son un instrumento de percusión de madeira; teñen un tamaño duns 10-15 centímentros aproximadamente, son moi estreitas e finas, cóllense coa man dereita e fanse soar facendo un movemento na man como se lle quixésemos dicir adeus a alguén.
As añas ( ou sacho) son un instrumento típico do campo pois era onde se utilizaba es te tipo de ferramenta. Colócase de pé coa cuña bocaarriba e tócase cunha pedra pequena. Este instrumento chega as nosas mans gracias os labregos do campo que fai moitos anos facían competicións para ver quen chegaba antes ó lende da leira; o primeiro que chegara tiña que cantar e o único acompañamento que tiña na man era o sacho e as pedras que había na leira, e de aquí e de onde xorde este instrumento.

CANCIÓN DAS AÑAS
Quen é aquela siñoraa
que vai por aquel carreiroo
é a siñora maríaa
que vai vela do porteloo
ailalalalalalaa
ailalalalalalee

Nós d´acó e vós d´alóo
somos tantos coma vosee
mataremos un carneiroo
i os cornos serán pra vosee
ailala...
ailala...

O noso amiño d´hoxee
dio nolo deixe veviree
que nos deu a liberdadee
para nos adevertiree
ailala...
ailala...


A CANCIÓN DAS CULLERES

Este pandeiro queu toco
non é meu que de Mería
que mo tiña emprestado
para ir á romería.

Este pandeiro queu toco
éche de coiro de ouvella
onte pacía no monte
hoxe toca que rabeia.

Aquelas nenas daquela aldea
unha por unha ningunha fea
e pra millor vos desenjañar
unha por unha vos vou a contar.

Pepa da nena da cara torta
i a generosa do acabouse
Pepa da nena lisa con cousa
Concha larpeira María raposa

Cando te vexo bailar a muiñeira
teque que teque cos brazos en cruz
fas cada punto tan repeniqueiro
índa non vin coma eles ningún

Eres no baile unha bolboretiña
reina das fontes feitiza do ar
eres lixeira como unha anduriña
mesmo da xenio de verte bailar.

Baila que baila con ese jalanse
baila que baila que bailas ben
baila que baila con ese jalanse
faille monadas na punta do pé.

CANTOS DE REISES

Estas cantigas están moi vinculadas ó feito relixioso do nacemento de Xesús. Neste campo non hai demasiada variedade pois só se cantan nunha época específica do ano.

Cuando camina la Virgen
ciélitos para Belenhe
San José lleva consigo
y Jesús de Nazareie.

En el medio del camino
pide el niño de bebere
no tenía agua ni vino
ni cosa que le hacere.

Llegaron a un manzanario
ricas manzanas había
el patrón que las guardaba
era ciego y no vía.

Dame ciego una manzana
para el niño entretenere
entre usted en la huerta Virgen
coja usted cuantas quisiere.

La Virgen cómo es tan buena
no ha cogido sino trese,
dos las dio a su marido
patriarca San Joseie.

Otra se quedó con ella
para el niño entretenere.

Toma ciego este pañuelo
límpielos ojos con ele,
al tiempo que los limpiaba
empezó el ciego a vere.

Vete ciego a tu casa
ver tus hijos y mujere
tus hijos parecen rosas
tu mujer un caravele.

Quien te dio la vista ciego
quien te hizo tanto bienhe
ha sido la Virgen pura
y Jesús de Nazareie.

4 comentarios

eixo -

esta todo moi ben........pero unha verdadeira pena eses comentarios en castelan.
mirade pola nosa cultura

Iria -

felicidades Goretiña. Ya estás ahí al pie del cáñón.
Te quiero ver dándolo todo

salky86 -

Hola neniña!!felicidades por tu artículo,Y QUE CUMPLAS MUXOS MÁS!!!
Ánimo que la web promete.un besiño

mary -

q ai nen!!
ya veo que vamos lentas pero seguras, eh goretiña. le veo muxo futuro. un bikiño